Zasada rozdziału majątkowego podatnika VAT

Teza:   Podatnik VAT w rozumieniu art.2(1) Dyrektywy VI (77/388/EEC) z 17 maja 1977 o harmonizacji praw państw członkowskich w zakresie podatków pośrednich (turnover taxes), sprzedający elementy majątku, które zostały przez niego uznane za wyłączone z działalności gospodarczej i przeznaczone (reserved) do użytku prywatnego, nie działa jako podatnik VAT. Czynności w takim zakresie nie podlega podatkowi od towarów i usług.

Wyrok TS z 4 października 1995r. w sprawie C-291/92: Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht, EUR-Lex 61992J0291, s.I-02775

Perspektywa unijna:  Trybunał Sprawiedliwości wypowiedział się w sprawach obciążeń pośrednim podatkiem od towarów i usług, zwanym podatkiem VAT (value added tax), w kontekście dualizmu majątkowego osób prowadzących działalność gospodarczą. Osoby takie są właścicielami zarówno majątku służącego działalności gospodarczej jak i majątku „prywatnego”, służącego zaspokajaniu potrzeb życia codziennego. Obowiązująca w dacie orzeczenia Trybunału Dyrektywa VI (77/388/EEC) z 17 maja 1977 o harmonizacji praw Państw członkowskich dotyczących podatków pośrednich- wspólny system podatku od wartości dodanej-zunifikowana podstawa określania wartości (OJ 1977 L 145, p.1), zwana dalej Dyrektywą, zawiera przepis art.2 (1), definiujący zakres przedmiotowy obowiązku podatkowego. Opodatkowaniem podatkiem od wartości dodanej podlegają dostawy i świadczenie usług wykonywane za wynagrodzeniem na terytorium kraju przez podatnika występującego w takim charakterze oraz import towarów. Z kolei przepis art.5 (1) Dyrektywy definiuje dostawę towarów jako przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel. Przepis art.17 (2) reguluje prawo do odliczeń w ten sposób, że w zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do celów transakcji opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia od podatku przypadającego do zapłaty a/ podatku od wartości dodanej należnego lub zapłaconego na terytorium kraju od towarów lub usług dostarczonych lub które mają być dostarczone podatnikowi przez innego podatnika, b/ podatku od wartości dodanej należnego lub zapłaconego od towarów importowanych na terytorium kraju, c/ podatku od wartości dodanej należnego na podstawie artykułów 5 (7)a, 6 (3) i 28a (6), d/ podatku od wartości dodanej należnego na podstawie art. 28a (1)a. I wreszcie przepis art.20 (2) Dyrektywy wprowadza pięcioletni okres dokonywania korekty początkowej kwoty podatku odliczonego, stosowany w odniesieniu do towarów zaliczanych do środków trwałych. Korekty rocznej dokonuje się jedynie w stosunku do jednej piątej kwoty podatku nałożonego na towary. W przypadku nabycia nieruchomości zaliczanych do środków trwałych okres korekty może zostać przedłużony do 20 lat. W części obejmującej obrót budynkami, ich częściami i gruntami pod budynkami Dyrektywa w art.13 (B)g przewiduje zwolnienia przez państwa członkowskie z podatku VAT czynności składających się na taki obrót. Jednocześnie Dyrektywa przyznaje państwom członkowskim kompetencje, umożliwiające szczególne uregulowania obowiązku podatkowego. Na podstawie art.4 (3)a państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdą osobę, która przeprowadza sporadycznie transakcje z działalnością związane z działalnością gospodarczą, w szczególności dostawy przed pierwszym użytkowaniem budynków lub ich części oraz gruntu pod budynkami. Jeśli państwo członkowskie nie skorzysta z kompetencji określonej w art.4 (3)a, wówczas zobowiązane jest do stosowania zwolnień przy dostawie budynków, ich części i gruntu pod budynkami bez wymogu pierwszego użytkowania. Dyrektywa w art.13 (C)b uprawnia państwa członkowskie do przyznania podatnikowi prawa wyboru opodatkowania transakcji obejmujących dostawę budynku, jego części i gruntu zajmowanego przez budynek wraz z możliwością ograniczania prawa wyboru opodatkowania i określaniem szczegółowych warunków korzystania z tego prawa. Dyrektywa nie reguluje zakresu rzeczowego prawa do dysponowania rzeczą, poprzestając na wymogu, aby to prawo było prawem własności („jak właściciel”), zatem ta kwestia co jest przedmiotem czynności składającej się na dostawę pozostaje domeną prawa krajowego. Prawo państw członkowski rozstrzyga zatem o treści takich pojęć jak rzecz ruchoma, nieruchomość, rzecz złożona, część składowa czy przynależność oraz o statusie gruntu pod nieruchomością budynkowa. W zakresie prawa własności brak jest w ogóle norm traktatowych. W prawie pierwotnym przyjęto zasadę zakazu ingerencji Unii w przepisy prawa krajowego państw członkowskich regulujące systemy prawa własności, nadając wyraz normatywny tej zasadzie w przepisie art.295 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej (TWE). Przepis ten stanowi, że „Niniejszy Traktat nie narusza w żaden sposób przepisów Państw Członkowskich dotyczących reżimu własności mienia.” Teoretycznie oznacza to swobodę państw członkowskich w kształtowaniu systemów prawa własności, jednak Wspólnota Europejska wywodzi swoje prawo do gwarantowania prawa własności z faktu, że prawo własności jest uznane za jedno z praw podstawowych, należące do zasad ogólnych prawa wspólnotowego. W orzeczeniu z 1969 Stauder v. Stadt Ulm uznano, że z tego powodu, obok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, również Trybunał Sprawiedliwości jest uprawniony do kontroli przestrzegania prawa do własności. W ramach acquis communautuaire Wspólnoty ochrona prawa własności opiera się na orzecznictwie ETPCz do art.1 Protokołu nr 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Nie sposób nie zauważyć, że, mimo wyraźnego zapisu art.295 TWE, we wspólnotowym porządku prawnym rozstrzygane są zagadnienia wynikające z własności i w ten sposób Wspólnota Europejska wpływa na krajowe reżimy własności mienia. Z jednej strony odbywa się to poprzez orzeczenia ETPCz, który działa jak trzecia instancja, kontrolująca orzecznictwo państw członkowskich. Z drugiej strony ustawodawstwo krajowe musi uwzględniać wymogi zawarte w art.1 Protokołu nr 1. W wcześniejszym orzecznictwie Trybunału zwrócona już uwagę, że mimo względnie nieograniczonej kompetencji państw członkowskich w zakresie prawa rzeczowego, to Dyrektywa ma za zadanie zunifikowanie systemów podatkowych w zakresie podatku VAT. Zatem nadmierne zróżnicowanie rozumienia m.in. przedmiotu dostawy, spowodowane regulacjami krajowymi, byłoby nieuzasadnionym narażeniem na fiasko realizacji zadania Dyrektywy. W tym zakresie znaczenie ma rozstrzygnięcie przyjęte w sprawie Staatssecretaris van Financien v. Shipping Forwarding Enterprise Safe, w którym posłużono się ogólniejszym terminem „preconditions for a supply of goods”. Z Dyrektywy wynika podstawowa zasada (basic principle), zgodnie z która obciążenie podatkiem VAT muszą znosić końcowi konsumenci towarów lub usług nabywanych do prywatnej konsumpcji. W odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą w ramach jednego majątku, obejmującego składniki zarówno gospodarcze jak i do użytku prywatnego (takimi w Polsce są np. osoby prowadzące działalność gospodarczą na podstawie zgłoszenia działalności gospodarczej lub rolnicy), Dyrektywa nie zawiera żadnego przepisu, z którego wynikałby zakaz decydowania przez podatnika o wyłączeniu z systemu VAT części majątku pozostawionego do użytku prywatnego. Podatnik może również zdecydować, czy włączy do majątku gospodarczego składniki przeznaczone do celów prywatnych, likwidując tym samym ciężar podatku od wartości dodanej. Z drugiej strony orzecznictwo Trybunału dopuszcza również możliwość odliczenia VAT-u w przypadku nabycia środków trwałych przeznaczonych zarówno do użytku w ramach działalności gospodarczej jak prywatnego. Takie korzystne dla podatników występujących w dwojakim charakterze rozstrzygnięcie przyjęto w sprawie Lennartz v. Finanzamt Muenchen III.

Perspektywa krajowa:    Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej powoływanej jako „ustawa o VAT”), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.” Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Wykładnia tych przepisów stanowiła kwestię sporną, której rozstrzygnięcie zostało zakończone skierowaniem przez Naczelny Sąd Administracyjne pytania prejudycjalnego (prelimary rulings) do Trybunału Sprawiedliwości UE. NSA wydal w tej sprawie postanowienie z dnia 9.03.2009 w sprawie I FSK 2039/08 i zawiesił postępowanie do czasu uzyskania odpowiedzi. Postępowanie przed organami podatkowymi zostało wszczęte wnioskiem z dnia 17 września 2007 r. Wnioskodawcy) do Ministra Finansów o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży gruntów. Przedstawiając stan faktyczny Wnioskodawca wskazał, że w 1996 r. zakupił, jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, na potrzeby osobiste, grunt przeznaczony w planach zagospodarowania przestrzennego na cele gospodarki rolnej. W 1997 r. w planie zagospodarowania przestrzennego zmieniono jego klasyfikację na grunt przeznaczony pod zabudowę letniskową. W 1999 r. podzielił grunt na 64 działki, które sukcesywnie są sprzedawane osobom fizycznym. W odpowiedzi na wezwanie Ministra Finansów do uzupełnienia powyższego wniosku, pismem z dnia 26 października 2007 r. Wnioskodawca poinformował, że nabył opisane grunty jako grunty rolne, z zamiarem prowadzenia nań gospodarstwa rolnego i takie gospodarstwo w latach 1996-1998 prowadził. Od 1999 r. zaprzestał działalności rolniczej. Pierwsze zbycie nieruchomości nastąpiło w 2000 r. Na tle tak przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca wystąpił z zapytaniem, czy w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podział posiadanego gruntu na mniejsze działki, a w dalszej kolejności fakt sprzedaży tych działek na rzecz różnych nabywców, jest wystarczający do uznania, iż zamiarem Wnioskodawcy było dokonywanie dostaw działek budowlanych, a zatem wykonywanie czynności opodatkowanych na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Zdaniem Wnioskodawcy, dokonywana sprzedaż nieruchomości nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT i nie podlega w związku z tym opodatkowaniu tą daniną. Uzasadniając to stanowisko Wnioskodawca wskazał, że warunkiem sine qua non uznania, iż dany podmiot działa w charakterze podatnika VAT, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub osoba wykonująca wolny zawód. Wówczas wykonywanie przezeń czynności może spowodować, że w odniesieniu do tych czynności zostanie on uznany za podatnika VAT. Jeżeli zatem przedmiotowa czynność została wykonana poza ramami jednej z powyższych działalności, wówczas pozostaje ona bez znaczenia z punktu widzenia omawianej regulacji, zarówno wtedy gdy została wykonana jednorazowo, jaki i wielokrotnie. Tak właśnie dzieje się w przypadku sprzedaży przez daną osobę majątku prywatnego. Majątek ten, nabyty w celu wykorzystania na własne potrzeby, a nie w celu wykonywania działalności handlowej lub usługowej, w chwili sprzedaży nie podlega VAT, ponieważ jego sprzedaż (dostawa) nie mieści się w ramach prowadzonej działalności handlowej. W ocenie Wnioskodawcy nie ma więc znaczenia to, że dokonał on kilku lub kilkunastu odrębnych transakcji na rzecz różnych nabywców. Nie ma także znaczenia fakt, że czyni to w celach zarobkowych. Istotne jest bowiem jedynie to, że dokonując owej wyprzedaży własnego majątku, osoba ta nie działa w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania tych czynności w sposób częstotliwy w ramach prowadzonej działalności handlowej. Kluczowe dla sprawy jest ustalenie, czy wnioskujący nabył przedmiotowy grunt z zamiarem odsprzedaży (po podziale na mniejsze działki), czy też nie. Z punktu widzenia omawianej regulacji ważne jest nie to, że nabyty towar został odsprzedany, ale to, czy był nabyty z zamiarem jego sprzedaży. W interpretacji indywidualnej z dnia 13 grudnia 2007 r. Minister Finansów uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Zdaniem Ministra Finansów, biorąc pod uwagę definicję działalności gospodarczej – art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – należy uznać, że zamierzone transakcje mają związek z działalnością gospodarczą, bowiem prowadzący działalność rolniczą, w świetle ustawy o VAT, posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą). Także zakres i skala planowanego przedsięwzięcia (planowana sprzedaż kolejnych działek) oraz podjęte przez sprzedawcę działania (wydzielenie przed sprzedażą odrębnych działek z gruntu) wskazują na zamiar dokonywania sprzedaży w sposób częstotliwy, a więc w okolicznościach przesądzających o prowadzeniu działalności gospodarczej. Organ zaznaczył przy tym, że o kwestii częstotliwości wykonywanej czynności nie decyduje czasookres jej wykonywania (tydzień, miesiąc, rok), ani też ilość dokonanych transakcji, tylko fakt powtarzalności określonej czynności. W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 1 lutego 2008 r. Minister Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany wydanej interpretacji indywidualnej, podtrzymując zawartą w niej argumentację. Po rozpoznaniu skargi na powyższą interpretację, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (zwany dalej sądem I instancji) wyrokiem z dnia 4 września 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 739/08, uchylił powyższą interpretację Ministra Finansów, uznając tym samym, że skarga Wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie. Jak wskazał sąd I instancji, Wnioskodawca wyjaśnił, że wyprzedaje majątek osobisty nabyty w 1996 r. na potrzeby produkcji rolnej. Z treści wniosku nie wynika zaś, że prowadzi lub zamierza prowadzić działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami. Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika również, iż prowadzi działalność rolniczą w rozumieniu art. 2 pkt 15 ustawy o VAT. Wnioskodawca wyraźnie wskazał, że gospodarstwo rolne prowadził w latach 1996-1998, od 1999 r. zaprzestał działalności rolniczej. Sąd zwrócił uwagę, że w okresie, w którym Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą, tj. pod rządami ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), działalność rolnicza nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tymczasem organ podatkowy przyjął, że opisane transakcje mają związek z działalnością gospodarczą, bowiem w świetle ustawy o VAT Wnioskodawca posiada status prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą), a skala planowanego przedsięwzięcia oraz podjęte działania (wydzielenie odrębnych działek budowlanych) wskazują na zamiar dokonywania sprzedaży w sposób częstotliwy, a więc w okolicznościach przesądzających o prowadzeniu działalności gospodarczej. Takie stanowisko – zdaniem Sądu – nie może być uznane za prawidłowe. Tym samym – w ocenie Sądu – należało uznać, że interpretacja art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT dokonana przez Ministra Finansów jest wadliwa. Sąd I instancji zaznaczył również, że specyfika postępowania w sprawie wydania pisemnej interpretacji prawa podatkowego polega między innymi na tym, że organ podatkowy „porusza się” tylko i wyłącznie w ramach stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz wyrażonej przez niego oceny prawnej. Dlatego też organ podatkowy nie przeprowadza w tego rodzaju sprawach postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych tylko okoliczności wyraża następnie swoje stanowisko, które musi być ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jak argumentuje dalej sąd I instancji, w okolicznościach faktycznych sprawy brak jest podstaw, aby przypisać Wnioskodawcy, że nabycia gruntu dokonano z zamiarem odsprzedaży. W przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym wyjaśniono, że nieruchomość rolną nabył na cele działalności rolniczej i tak była ona wykorzystywana. Dopiero po dokonanej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zmianie jej charakteru z gruntu rolnego na grunt przeznaczony pod budowę i dokonanym podziale gruntów, nieruchomość została tak ukształtowana, że wydzielono odrębne działki pod zabudowę. Z treści wniosku nie wynika też, że dokonana zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nastąpiła z inicjatywy Wnioskodawcy. Tym samym przyjąć należało, że decyzja o podziale działek na mniejsze i ich sprzedaży była skutkiem zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, a nie przyczyną dokonania tej zmiany. W ocenie Sądu brak również w świetle przedstawionego stanu faktycznego podstaw do stwierdzenia, że w momencie zakupu przedmiotowych nieruchomości skarżący Wnioskodawca działał jak handlowiec. Jak podkreślił Sąd, skarżący Wnioskodawca nie nabył bowiem nieruchomości w celu jej dalszej odsprzedaży, ale nabył ją do majątku osobistego. Pismem z dnia 6 listopada 2008 r. Minister Finansów wniósł skargę kasacyjną od powyższego wyroku sądu I instancji, w której zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, poprzez przyjęcie, że nie ma on zastosowania w stosunku do Wnioskodawcy w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego. Uzasadniając powyższe zarzuty Organ wskazał, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie błędnie przyjął, iż Wnioskodawca „wyprzedaje majątek osobisty nabyty w 1996 r, na potrzeby produkcji rolnej”. Skoro bowiem został on nabyty na potrzeby produkcji rolnej, to nie mógł stanowić majątku osobistego. Majątkiem osobistym jest, jak wskazał Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 21 kwietnia 2005 r. C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach vs HE, mienie wykorzystywane do zaspokajania potrzeb własnych. Tymczasem Wnioskodawca wyodrębnił 64 działki nie z nieruchomości wykorzystywanej wyłącznie na potrzeby osobiste, tylko z nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, a więc służącej do prowadzenia działalności gospodarczej. Organ nie zgodził się z poglądem sądu I instancji, że sprzedaż działek nie powinna być opodatkowana z uwagi na to, że Wnioskodawcy nie można przypisać zamiaru odsprzedaży gruntu w chwili jego nabywania. Taka argumentacja – jak ocenia Organ – byłaby prawidłowa, gdyby Wnioskodawca działał jako handlowiec. W przedmiotowej sprawie działa on jednak jako rolnik, który po zakończeniu działalność rolniczej sprzedaje majątek wchodzący w skład zlikwidowanego gospodarstwa rolnego. NSA, do którego Minister Finansów skierował skargę kasacyjną, sformułował powody wystąpienia sądu krajowego z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału. W pierwszym rzędzie wskazał, że wobec przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej z dniem 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej, na podstawie Traktatu Akcesyjnego, prawo wspólnotowe stało się od tej daty częścią porządku prawnego obowiązującego w Polsce, mając przy tym, w przypadku kolizji z prawodawstwem krajowym, pierwszeństwo ze względu na treść art. 91 ust. 3 Konstytucji RP w związku z art. 2 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia, stanowiącego część Traktatu Akcesyjnego. NSA uwzględnił fakt, że zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego ma również oparcie w ugruntowanym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (por. np. wyrok ETS z dnia 5 lutego 1963 r. w sprawie van Gend en Loos, 26/62, wyrok ETS z dnia 9 marca 1978 r. w sprawie Simmenthal, 106/77, wyrok ETS z dnia 29 kwietnia 1999 r. w sprawie Erich Ciola, C-224/97). W ocenie NSA, rozstrzygnięcie skargi kasacyjnej Ministra Finansów, o której mowa wyżej, wymaga ustalenia, czy w świetle art. 2 ust. 1 lit. a, art. 9 ust. 1 oraz art. 12 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. U.E. z 2006 r. L 347/1, ze zm.), powoływanej dalej jako Dyrektywa 2006/112/WE, a także art. 2 pkt 1, art. 4 ust. 1–3 Szóstej Dyrektywy, Wnioskodawca – na tle opisanych wyżej okoliczności sprawy – powinien zostać uznany za podatnika VAT. Ponieważ grunty są sprzedawane przez Wnioskodawcę zarówno w czasie obowiązywania Szóstej Dyrektywy, jak i Dyrektywy 2006/112/WE, NSA zwraca się z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym przepisów zawartych w obu tych aktach prawnych. Zgodnie z art. 4 ust. 3 akapit 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej, „Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii. Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii.” Przepis ten stanowi odpowiednik obowiązującego poprzednio art. 10 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, zgodnie z którym „Państwa Członkowskie podejmują wszelkie właściwe środki ogólne lub szczególne w celu zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z niniejszego Traktatu lub z działań instytucji Wspólnoty. Ułatwiają one Wspólnocie wypełnianie jej zadań. Powstrzymują się one od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrozić urzeczywistnieniu celów niniejszego Traktatu.”. Na tle tego ostatniego przepisu Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie Marks & Spencer, C-62/00, stwierdził, że sądy krajowe, stosując prawo krajowe, mają obowiązek interpretować je, tak dalece, jak jest to możliwe, w świetle brzmienia i celów dyrektywy. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego analogicznie należy rozumieć treść art. 4 ust. 3 akapit 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Przepisy krajowe, to znaczy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, są odpowiednikami (stanowią implementację do krajowego porządku prawnego) art. 9 ust. 1 oraz art. 12 Dyrektywy 2006/112/WE (art. 4 ust. 1–3 Szóstej Dyrektywy). Mając na uwadze wspomniany wyżej obowiązek prowspólnotowej wykładni prawa, należy uznać, że prawidłowa interpretacja art. 2 ust. 1 lit. a, art. 9 ust. 1 oraz art. 12 Dyrektywy 2006/112/WE (art. 2 pkt 1, art. 4 ust. 1–3 Szóstej Dyrektywy) ma wpływ na rozumienie regulacji krajowej – art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Stosownie do art. 267 lit. b) Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii. Ponadto, zgodnie z art. 267 akapit trzeci TFUE, w przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału. Ze względu na wątpliwości zaistniałe przy wykładni art. 2 ust. 1 lit. a, art. 9 ust. 1 oraz art. 12 Dyrektywy 2006/112/WE (art. 2 pkt 1, art. 4 ust. 1–3 Szóstej Dyrektywy), uwzględniając przytoczone postanowienia art. 267 TFUE, NSA uznał, że jest zobowiązany skierować pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W związku z przedstawionym pytaniem prejudycjalnym Naczelny Sąd Administracyjny zawiesił postępowanie kasacyjne, na podstawie zastosowanego odpowiednio art. 124 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., skrót: P.p.s.a.). Naczelny Sąd Administracyjny wystąpił również z pytaniami prejudycjalnymi w innej dotyczącej statusu podatkowego rolnika sprawie o sygnaturze akt I FSK 2134/08. W tej sprawie sąd krajowy uwzględnił przepisy Dyrektywy Rady 2006/112/WE.

Zgodnie z art. 9 ust. 1, podatnikiem jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Zgodnie z art. 12 ust. 1 lit. b i ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE: 1. Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji (…):b) dostawa terenu budowlanego. Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie. Zgodnie z art. 16 akapit 1 Dyrektywy Rady Nr 2006/112/WE, wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów. Zgodnie z art. 295 ust. 1 pkt 1-3 i ust. 2 Dyrektywy Rady Nr 2006/112/WE: „1. Do celów niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje: (1) „rolnik” oznacza każdego podatnika prowadzącego działalność w ramach gospodarstwa rolnego, leśnego lub rybackiego; (2) „gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie” oznacza gospodarstwa uznane za takie przez każde państwo członkowskie w ramach działalności produkcyjnej wymienionej w załączniku VII; (3) „rolnik ryczałtowy” oznacza każdego rolnika objętego systemem ryczałtowym przewidzianym w niniejszym rozdziale. Za czynności w dziedzinie produkcji rolnej określone w załączniku VII uznaje się czynności polegające na przetwarzaniu przez rolnika produktów pochodzących zasadniczo z jego produkcji rolnej, przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim. Pytania sformułowane w tej sprawie brzmiały: 1.Czy do rolnika ryczałtowego w rozumieniu art. 295 ust. 1 pkt 3 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. U.E. z 2006 r. L 347/1, ze zm.), który dokonuje sprzedaży działek służących jego działalności rolniczej, przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego gminy pod zabudowę mieszkaniowo-usługową, a nabytych jako grunty rolne (bez VAT), ma zastosowanie art. 16 tej dyrektywy uznający za dostawę odpłatną jedynie takie przeznaczenie aktywów przedsiębiorstwa na cele prywatne podatnika lub inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, jeżeli podatek od tych aktywów podlegał w całości lub w części odliczeniu? 2. Czy rolnika ryczałtowego w rozumieniu art. 295 ust. 1 pkt 3 Dyrektywy 2006/112/WE, który dokonuje sprzedaży działek służących uprzednio jego działalności rolniczej, przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego gminy pod zabudowę mieszkaniowo-usługową, a nabytych jako grunty rolne (bez VAT), należy uznać za podatnika zobowiązanego do rozliczenia VAT z tytułu tej sprzedaży na zasadach ogólnych? Spór w niniejszej sprawie powstał w wyniku wydania przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, o której to wydanie wnioskowali E. K. i H. J.-K. We wniosku zwrócili się z zapytaniem, czy na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług powinni pozostawać podatnikami VAT z tytułu sprzedaży części gospodarstwa rolnego w postaci działek, na których zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego ma powstać zabudowa mieszkaniowo-usługowa? W uzasadnieniu podatnicy wskazali, że od 1996 r. są właścicielami gospodarstwa rolnego. Ich gospodarstwo zostało zakupione jako grunt rolny bez prawa zabudowy. Było ono powiększane sukcesywnie – zawsze poprzez zakup gruntów rolnych z zamiarem prowadzenia gospodarstwa rolnego. Do dnia złożenia wniosku o interpretację wnioskodawcy prowadzili na gruncie działalność rolniczą – działki tworzące gospodarstwo figurują w ewidencji gruntów jako użytki rolne lub leśne. Po otrzymaniu interpretacji organu podatkowego w 2004 r. podatnicy zarejestrowali się jako podatnicy VAT, choć gospodarstwo swoje traktują jako majątek osobisty. Oświadczyli ponadto, że nigdy nie zamierzali prowadzić obrotu nabywanymi gruntami. Grunty nabywali z zamiarem prowadzenia gospodarstwa rolnego, a nie z zamiarem odsprzedaży. Do końca 2006 r. prowadzili na nich hodowlę koni, a później uprawy roślinne na paszę dla posiadanych zwierząt. Podatnicy dokonują co jakiś czas sprzedaży pewnych części gospodarstwa i dostawy te opodatkowują podatkiem VAT. Sprzedaż nie jest jednak prowadzona w sposób zorganizowany i ma na celu zmniejszenie areału na terenie, na którym zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego ma powstać zabudowa mieszkaniowo – usługowa. Według podatników transakcje te nie wynikają z działalności w zakresie obrotu nieruchomościami, a są jedynie wyprzedażą części majątku osobistego. Zdaniem podatników wyprzedaż działek nie stanowi działalności gospodarczej, dlatego z tego tytułu nie powinni płacić podatku, a ich rejestracja była zbędna. W ocenie wnioskodawców istotne jest, że nabyli nieruchomości tylko w celu prowadzenia gospodarstwa rolnego, a nie w celu sprzedaży nieruchomości. Zarejestrowali się jako podatnicy, gdyż otrzymali interpretację organu, że w świetle art. 96 ust. 1 ustawy powinni dokonać takiej rejestracji. Sprzedaż nieruchomości ma jednak incydentalny i nieregularny charakter, nie zamierzają jej też prowadzić w przyszłości. Podatnicy nie mają więc zamiaru wykonywania tych czynności w sposób częstotliwy. Podatnicy zbywają działki tylko wtedy, gdy pojawi się potencjalny nabywca, i tylko w celu zmniejszenia areału wtedy, gdy zbycie nie koliduje z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Podatnicy nie mają też z góry powziętego zamiaru zbywania. Sprzedaż majątku osobistego, niezwiązanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie jest działalnością handlową, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ważne jest w świetle tego orzecznictwa, aby rozróżnienie na majątek osobisty i przeznaczony do działalności opierało się na proporcji takich sposobów wykorzystywania majątku, a nie na kryterium fizycznego podziału. Podatnik musi tylko wykazać, że przez cały okres posiadania majątku osobistego wykorzystywał go z zamiarem korzystania z majątku osobistego. Wnioskodawcy nabyli nieruchomości wiele lat temu, nie w celu odsprzedaży. Prowadzą na nich tylko gospodarstwo rolne. Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. w pisemnej interpretacji z dnia 13 czerwca 2008 r. uznał stanowisko wnioskodawców za nieprawidłowe. Jego zdaniem, sprzedaż gruntów w świetle art. 5 ust. 1 punkt 1 i art. 2 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług jest odpłatną dostawą towarów. Sprzedaż tylko gruntów wymienionych w art. 43 ust. 1 punkt 9 ustawy nie podlega obowiązkowi podatkowemu. Organ wskazał na znaczenie określenia kręgu podatników, tj. brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy. Podał, że z urzędu dokonał analizy transakcji przeprowadzonych przez podatników. Z analizy tej wynika, że w roku 2004 dokonali oni 13 transakcji, w tym 9 po dniu 1 maja 2004 r., 4 przed tą datą. W roku 2005 dokonano 14 transakcji, zaś w 2006 – 20 transakcji. Transakcje te są więc powtarzalne, są działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1, cechują się stałością, powtarzalnością i profesjonalizmem. Organ uznał zatem, że wnioskodawcy są zobowiązani do zapłaty podatku w podstawowej stawce. W wyniku rozpatrzenia zażalenia na powyższe postanowienie, Dyrektor Izby Skarbowej w W. decyzją z dnia 24 stycznia 2008 r. odmówił jego zmiany. W tym stanie rzeczy, wnioskodawcy wnieśli skargę do sądu administracyjnego, w której argumentowali, że środki uzyskane ze sprzedaży działek przeznaczyli na zakup i rozbudowę domu w innym gospodarstwie rolnym. Do skargi dołączono kopię aktu notarialnego dotyczącego nabycia przez skarżących nowej nieruchomości, a także kopię zezwolenia na rozbudowę budynku mieszkalnego. W uzasadnieniu powołali się na stanowisko zawarte w orzeczeniu ETS z dnia 4 kwietnia 1995 r. w sprawie C 291/92 Dieter Armbrecht, a także przywołane w skardze orzecznictwo polskich sądów administracyjnych wskazujących, że sprzedaż majątku osobistego nie podlega systemowi podatku VAT. Sąd pierwszej instancji, wyrokiem z dnia 30 września 2008 r. oddalił skargę (sygn. akt III SA/Wa 720/08) Stwierdził, że dostawa gruntu, co do zasady podlega opodatkowaniu. Wyjątek od tej zasady wynika z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług, dotyczy on jednak terenów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane przeznaczone pod zabudowę. W ocenie Sądu skarżący niezasadnie traktują posiadane gospodarstwo rolne jako majątek osobisty. Niezasadnie ponadto definiują taki majątek jako nabyty nie z zamiarem odsprzedaży. Choć gospodarstwo to nabyli w czasie, gdy dostawa gruntów w ogóle nie podlegała obowiązkowi podatkowemu, a ponadto nabyli je nie z zamiarem odsprzedaży, to jednak nie zmienia to faktu, że dokonują oni dostawy z majątku stanowiącego część ich przedsiębiorstwa. Majątek osobisty to nie taki, który nie został nabyty z zamiarem odsprzedaży, lecz taki, który nie służy do prowadzenia działalności gospodarczej i nie jest częścią przedsiębiorstwa podatnika. Tymczasem, jak sami skarżący podali, od dnia nabycia gospodarstwa aż do dnia wystąpienia z wnioskiem o interpretację prowadzą na nim działalność rolniczą – najpierw hodowlę koni, a następnie uprawy roślinne na paszę dla zwierząt. Sąd wskazał, że stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza istotna z punktu widzenia podatkowego obejmuje wszelką działalność m.in. handlowców oraz rolników. Choć skarżący nabywali nieruchomości nie z zamiarem ich odsprzedaży (brak takiego zamiaru wynika z wniosku, a nie istnieją podstawy, aby temu oświadczeniu skarżących zaprzeczyć), to jednak dokonują oni dostawy towarów (gruntu) stanowiących dodatkowo część ich przedsiębiorstwa. Nie ma też znaczenia, że skarżący nie zamierzają obecnie prowadzić działalności w zakresie handlu gruntami, gdyż z punktu widzenia obowiązku podatkowego istotny jest nie „zamiar” podatnika, lecz faktyczne wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu. Ponadto zbycie części gospodarstwa rolnego, dokonane nawet jednorazowo, skutkowałby obowiązkiem podatkowym. zbywany majątek jest związany z działalnością skarżących jako rolników (następuje zbycie części ich gospodarstwa), a także jako handlowców (wielokrotność transakcji czyni z nich handlowców). Co prawda transakcje te są istotnie „nieregularne”, ale z punktu widzenia obowiązku podatkowego nie ma to znaczenia, gdyż, jak wyżej wyjaśniono, w każdej działalności transakcja dochodzi do skutku „tylko” w razie ustalenia satysfakcjonujących dla stron warunków. Zdaniem Sądu I instancji w niniejszej sprawie, po wynegocjowaniu przez strony takich satysfakcjonujących warunków, dochodzi do dostawy towaru stanowiącego część przedsiębiorstwa, a ponadto dostawa ta dokonuje się w ramach innej działalności gospodarczej skarżących, tj., działalności handlowej. Obie z powołanych okoliczności tj. sprzedaż części majątku związanego z prowadzoną działalnością oraz dokonywanie dostaw gruntu jako handlowiec samodzielnie stanowią podstawę do objęcia transakcji opodatkowaniem podatkiem VAT. W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku – złożonej do Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), powoływanej dalej jako „P.p.s.a.”, wnioskodawcy zarzucili Sądowi pierwszej instancji m.in. naruszenie art. 15 ust. 1, 2 i 4 ustawy o podatku od towarów i usług, polegającą na uznaniu za podatnika VAT podmiotu odprzedającego części gospodarstwa rolnego nabytego nie w celu odprzedaży. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego zapadły w składzie poszerzonym (7 sędziów NSA), z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w którym NSA stwierdził m.in., że wydaje się nie do obrony teza, iż polski ustawodawca przyjmując opcję określoną w art. 25 Dyrektywy VI, przewidującej maksymalne uproszczenia w odniesieniu do rolników ryczałtowych, objął jednak te podmioty wszystkimi obowiązkami podatnika, w sytuacji, gdy z różnych przyczyn decydują się one na sprzedaż nie tylko gruntów, ale i maszyn, urządzeń, pojazdów nabytych w celu prowadzenia gospodarstwa rolnego. W tej części wykorzystano, po skrótach odautorskich, uzasadnienia postanowień NSA w obu sprawach.

Uzasadnienie tezy:    Postępowanie w sprawie Dietera Armbrechta przed Trybunałem Sprawiedliwości UE zostało wszczęte przez Bundesfinanzhof, który zwrócił się do Trybunału o odpowiedź na trzy pytania dotyczące wykładni artykułów 5(1), 17(2) i 20(2) Dyrektywy. Wystąpienie Bundesfinanzhof było konsekwencją zakwestionowania przez Dietera Armbrechta decyzji Finanzamt Uelzen określającą wysokość ciążącego na nim podatku od wartości dodanej za rok 1981. Dieter Armbrecht prowadził działalność hotelarską i był właścicielem budynku, w którym znajdował hotel, restauracja oraz mieszkanie wykorzystywane dla celów prywatnych jako miejsce zamieszkania skarżącego. W 1981 roku budynek został sprzedany za cenę powiększona o podatek od wartości dodanej. Zgodnie z § 4(9)a niemieckiej Umsatzsteuergesetz z 1980r. czynności objęte inną niemiecką ustawą Grunderwerbsteuergesetz są wyłączone co do zasady z zakresu przedmiotowego podatku od wartości dodanej. Niemniej § 9 Umsatzsteuergesetz umożliwia podatnikom VAT, dokonującym czynności sprzedaży nieruchomości, obciążonych podatkiem od zbycia nieruchomości, zastosowanie w takiej sytuacji podatku VAT, jeśli zbycie nastąpiło na rzecz kupującego dla „celów jego działalności gospodarczej”. Dieter Armbrecht wybrał rozwiązanie przewidziane w § 9 Umsatzsteuergesetz, jednak w deklaracji vatowskiej za 1981 r. ujął tylko sprzedaż tej części budynku, która była używana dla celów działalności gospodarczej. Kwotę uzyskana ze sprzedaży mieszkania wyłączył z przedmiotu opodatkowania podatkiem od wartości dodanej. Nabywca został obciążony VAT-em tylko w części obejmującej kwotę ze sprzedaży nieruchomości przeznaczonej do działalności gospodarczej. Urząd podatkowy w Uelzen zakwestionował w trakcie kontroli takie naliczenie podatku od wartości dodanej i obciążył tym podatkiem również kwotę ze sprzedaży mieszkania. Ta decyzja została zaskarżona do Finanzgericht Niedersachen, który uznał, że jeśli budynek jest używany częściowo do działalności gospodarczej i częściowo jako niezwiązane z działalnością gospodarczą mieszkanie prywatne, to następuje podział na dwa gospodarczo oddzielne składniki majątkowe, skutkujący odmiennym obciążeniem podatkiem od wartości dodanej. Jeśli zatem Dieter Armbrecht nie naliczył VAT-u od sprzedaży mieszkania prywatnego, to oznacza, zdaniem sądu, że sprzedający nie jest obciążony podatkiem od wartości dodanej. Urząd podatkowy odwołał się od tego orzeczenia do Bundesfinanzhof, który, mając wątpliwości co do interpretacji przepisów Dyrektywy w zakresie ich stosowania do czynności dokonanej przez Dietera Armbrechta i przewidzianych w tych przepisach wyłączeń, zawiesił postępowanie do czasu uzyskania od Trybunału pytania prejudycjalne (preliminary rulings) na sformułowane przez siebie następujące pytania: 1. Jeśli rzecz nieruchoma jest zbywana, to czy części tej rzeczy używane do celów działalności gospodarczej stają się oddzielnym przedmiotem dostawy w rozumieniu przepisu art.5 (1) Dyrektywy? 2.Czy nieruchomość budynkowa składająca się z pomieszczeń przeznaczonych do celów prywatnych i celów działalności gospodarczej ma być traktowana jako nieruchomość używana w całości dla celów opodatkowanych transakcji gospodarczych, zgodnie z regulacją art.17 (2) Dyrektywy, lub czy takie traktowanie może dotyczyć tylko części rzeczy używanej do celów gospodarczych sprzedanych innemu podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą?” 3. Czy korekta odliczenia podatku na podstawie art.20 (2) Dyrektywy jest ograniczona wyłącznie do części nieruchomości używanej do działalności gospodarczej? Występujący w postępowaniu agent państwa niemieckiego podniósł argument, że zgodnie z niemieckim prawem cywilnym nieruchomość budynkowa Dietera Armbrechta stanowi jedna całość i tak jest zapisana w stosownych rejestrach gruntowych. W konsekwencji powinna jako jedna całość podlegać przepisom Dyrektywy. Wskazał również, że Dyrektywa upoważnia państwa członkowskie do restrykcyjnego określenia zakresu prawa wyboru opodatkowania w zakresie zwolnień określonych w art.13 (B)g i pozwala niemieckiemu ustawodawcy nakładać na podatnika ciężary podatkowego w związku z majątkiem traktowanym jako całość, bez jego dzielenia według kryterium przeznaczenia. Trybunał nie zgodził się z argumentacja agenta państwa niemieckiego. Wskazał, że art.13 (C) Dyrektywy nie dopuszcza zamiany dostawy niemieszczącej się w zakresie przedmiotowym podatku od wartości dodanej w dostawę objętą tym obowiązkiem. Kompetencja państwa członkowskiego obejmuje uprawnienie do restrykcji prawa wyboru tylko w zakresie przedmiotowym Dyrektywy, co oznacza, że może się odnosić tylko do tych czynności składających się na dostawę, które objęte są dyspozycją przepisu art.2 (1). Co do argumentu o jednolitym charakterze majątku podatnika Trybunał stwierdził, że przedmiotem sporu jest kwestia, czy czynność podlega podatkowi od wartości dodanej, zatem stosowane powinno być prawo podatkowe, a nie prawo cywilne. Powołał się również na swoje rozstrzygnięcie w sprawie Staatssecretaris van Financien v. Shipping and Forwarding Enterprise Safe. W odpowiedzi na pytanie pierwsze Trybunał rozstrzygnął, że jeśli podatnik sprzedaje część majątku, co do której zdecydował o jej przeznaczeniu do celów prywatnych, to czynność ta nie mieści w dyspozycji przepisu art.2 (1) a on sam nie działa jak podatnik podatku od wartości dodanej. W konsekwencji suma, za która Dieter Armbrecht sprzedał mieszkanie nie musi być powiększona o podatek od wartości dodanej. W odpowiedzi na drugie pytanie Trybunał uznał, gdy podatnik sprzedaje składnik majątku, którego części w momencie nabycia nie przypisał do działalności gospodarczej lecz przeznaczył na prywatne potrzeby, tylko ta część, która została przypisana do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej będzie brana pod uwagę przy zastosowaniu art. 17 ust. 2 Szóstej Dyrektywy w odniesieniu do prawa do odliczenia podatku naliczonego. W odpowiedzi na trzecie pytanie Trybunał uznał, że zastosowanie przepisu art.20 (2) Dyrektywy może dotyczyć tylko tej części majątku, która przypisana (assigned) jest do działalności gospodarczej.

Literatura

A.Bącal, D. Dominik, M. Militz, M. Bącal, Orzecznictwo ETS a polska ustawa o VAT, Wrocław 2008

I.Nakielska: Ochrona własności (w) Ochrona praw jednostki, pod red. Z.Brodeckiego, Warszawa 2004, s.169

Orzecznictwo

1. Trybunału Sprawiedliwości

Sprawa C-291/92: Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht, EUR-Lex 61992J0291.

Sprawa C-320/88, Staatssecretaris van Financien v. Shipping Forwarding Enterprise Safe, ECR I-285, 1990r

Sprawa C-97/90, Lennartz v. Finanzamt Muenchen III, ECR I-3795, 1991r.

Sprawa C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach vs HE

Sprawa 26/62 van Gend en Loos,

Sprawa 106/77 Simmenthal

Sprawie C-224/97 Erich Ciola

Sprawa C-62/00 Marks & Spencer